Op deze pagina een blik op de meeste recente, actuele en te verwachten publicaties en andere activiteiten. Bekijk ook de desbetreffende onderwerpspagina’s en de pagina ‘Publicaties’ (https://joopberding.com/Publicaties).
Boeken
HET GEPASSIONEERDE LEVEN VAN HANNAH ARENDT.
LIEFDE, VRIENDSCHAP EN DE WERELD.
Gepubliceerd 1 november 2024. 242 pagina’s, ISBN 9789463715355, winkelprijs 28,50. Een uitgave van de Vlaams-Nederlandse uitgeverij Gompel & Svacina, kijk op https://gompel-svacina.eu/product/het-gepassioneerde-leven-van-hannah-arendt/ en ook op mijn Arendt-pagina: https://joopberding.com/Arendt
Het boek is “overal” te bestellen, in elk geval online, en ook direct te koop in sommige stenen boekwinkels.
Artikelen en andere teksten
*Ik schreef voor Pedagogiek een (lovende) bespreking, gepubliceerd in november 2024, van de langverwachte biografie van Theo Thijssen door Peter-Paul de Baar. Hier is het linkje (pdf):
*Een beschouwing over het belang van het werk van pedagoog Martinus J. Langeveld is eind november 2024 onder de titel “Terug naar Langeveld’ verschenen in OnderWijsTijd, jg. 4, nr. 4, p. 33-36. Met vriendelijke toestemming van de hoofdredacteur kun je hier de pdf lezen:
*Mijn (zeer positieve) bespreking van het boek Het ambacht van de schoolbestuurder door Dick den Bakker (2024) verscheen op 10 december 2024 in De Nieuwe Meso(11), 4, p. 75-76. Met vriendelijke toestemming van de redactie kun je hier de pdf lezen.
(Je kan hem ook hier online lezen: https://dnmonline.nl/2024/11/12/het-ambacht-van-de-schoolbestuurder/)
*Op 12 juni 2025 is verschenen de bundel Hannah Arendt. Mens & maatschappij in meervoud, onder redactie van Kinneging, De Hert & Colette, bij Damon, met daarin een hoofdstuk van Hanke Drop en mij: ‘Dat wat niet gezegd en niet verbeeld kan worden tóch zeggen en verbeelden. Hannah Arendts denken over de kunsten en makerschap’, pp. 213-224. Meer op https://www.damon.nl/boeken/418-hannah-arendt.
Sprekend
*Op mijn Korczak-pagina (https://joopberding.com/korczak/) vind je een verslag van de uitreiking van het Korczak Jaarboek 2024 én de eerste Korczakspeld op 9 november 2024..
Recente activiteiten in 2025: sprekend
*Op 12 januari, zondagmiddag om 14 uur, gaf ik bij antiquariaat en literair centrum Colette in Den Haag een presentatie van mijn boek Het gepassioneerde leven van Hannah Arendt. Lees hier meer: https://colette.red/2025/01/01/college-in-colette-hannah-arendt/
*Op 17, 24 en 31 januari en dan 7, 21 februari en 7 maart gaf ik bij de Volksuniversiteit Den Haag een serie lezingen over The Human Condition (De menselijke conditie, aka Vita activa) van Hannah Arendt. Hier is het linkje met info: https://www.volksuniversiteitdenhaag.nl/persoonlijke-groei/lezingenserie-leven-en-handelen-de-menselijke-conditie-van-hannah-arendt NB. Inmiddels is er een wachtlijst. Bij voldoende aanmeldingen zal ik deze serie herhalen.
*Op 7 februari namen twee docenten van Fontys Pedagogiek in Tilburg, Marlinde Melissen en Thyme van den Beuken, een podcast met mij op over ‘samenlevingspedagogiek’. Linkje online op 21 februari: https://open.spotify.com/episode/4EOoFBEwEK3h0lF8hzvMGL?si=64950ff4896e4021
*Op 11 en 18 februari en 4 maart (vrijdagmiddagen) gaf ik bij de Volksuniversiteit Den Haag een cursus over de filosofie van de vriendschap. Meer info op https://www.volksuniversiteitdenhaag.nl/persoonlijke-groei/lezingenserie-filosofie-van-de-vriendschap
De power-points zijn voor oud-cursisten op aanvraag beschikbaar.
*Op maandagavond 10 maart een avond rondom mijn boek Het gepassioneerde leven van Hannah Arendt een avond bij Filosofie in Den Haag, in Zaal 3 van het Nationale Theater! Info op https://filosofieindenhaag.nl/agenda/filosofische-ontmoeting-over-hannah-arendt-met-joop-berding/
In aanloop naar de avond over Hannah Arendt op 10 maart bij filosofieindenhaag interviewde Gaby Ammerlaan mij over filosofie en natuurlijk Arendt. Cornelis Verhoeven komt ook even voorbij. Lees het hier: https://filosofieindenhaag.nl/interview/hannah-arendt-propageerde-denken-zonder-leuningen/
Een verslag + foto-impressie staat op https://filosofieindenhaag.nl/terugblik/filosofische-ontmoeting-over-hannah-arendt-met-joop-berding/ .
*Op 31 maart en 1 april ontving ik samen met twee bestuursleden van de Korczak Stichting een groep van zo’n 25 studenten “Jonge kind” uit Koblenz, in het kader van een studiereis naar Nederlandse scholen en kindercentra. We leidden hen rond in Den Haag en Rotterdam. Een kort verslag vind je op http://www.joopberding.com/english-page.
*Op dinsdagavond 22 april gaf ik een lezing over Het gepassioneerde leven van Hannah Arendt in het Kunst- en Filosofiecafé Doetinchem. Meer op https://www.kunstenfilosofiecafe.nl/joop-berding-het-gepassioneerde-denken-van-hannah-arendt met informatie over de inhoud.
*Op de vrijdagmiddagen 9, 16 en 23 mei gaf ik een serie van drie lezingen, als introductiecursus op het werk van Hannah Arendt, voor de Volksuniversiteit Den Haag. Meer info op https://www.volksuniversiteitdenhaag.nl/persoonlijke-groei/lezingenserie-het-tegendraadse-denken-van-hannah-arendt
*Op 21 mei gaf ik ’s avonds een workshop voor docenten en andere belangstellenden bij de Volksuniversiteit Den Haag over het thema ‘differentiëren‘. Meer op https://www.volksuniversiteitdenhaag.nl/kennismaken
*Ik mocht opnieuw een podcast opnemen in de onvolprezen reeks tjipcasts, met Hanke Drop, onder leiding van Tjip de Jong, over de intrigerende vraag: ‘Kan schoonheid een onderwijsideaal zijn?’ We spraken ruim 40 minuten over schoonheid en esthetiek en waar je die in het onderwijs – in het klaslokaal! – zou kunnen vinden. Het gaat om meer dan alleen lessen kunst en cultuur, schoonheid kan in heel veel zitten, zowel uiterlijk als meer innerlijk. Hannah Arendt benadert esthetiek vanuit de ‘denktrein’ denken – maken – betekenis geven in de wereld. Die lijn volgen wij ook in deze podcast. Op 23 juni online, op Spotify e.a. kanalen (audio) en op Youtube mét beeld – en dat is deze keer wel zo leuk want we laten ook het een en ander zien! –> https://tjipcast.nl/filosofie/kan-schoonheid-een-onderwijsideaal-zijn/
*Op 25 juni in de middag leverde ik een bijdrage aan de Werkplaats Pedagogiek van de masteropleiding Ecologische Pedagogiek van Hogeschool Utrecht (Amersfoort), onder de titel: ‘De pedagogische kern: raken en geraakt worden’. Mijn PPP in pdf-vorm kan je hier bekijken:
*Op zaterdagmiddag 28 juni, 15 uur, gidste ik 16 mensen op mijn Haagse Voskuil-wandeling. Uitsluitend voor leden van de Vereniging Vrienden van Den Haag, aanmelden via vriendenvandenhaag.nl. UITVERKOCHT!
*In de week van 20-24 augustus 2025 leverden Hanke Drop ik wederom een bijdrage aan de Hannah Arendt Summerschool van en op ISVW in Leusden. Dit jaar presenteerden we Arendts visie op de kunsten en kunstenaars, een (ten onrechte) nogal onbekende kant van haar werk. Niet alleen haar filosofische beschouwingen, maar ook haar eigen poëzie kwam aan bod. Deze lezing was op vrijdagmiddag 22 augustus. Onze PPP kun je hier bekijken (als pdf):
*Op 13 september gaf ik een reprise van mijn Voskuil-wandeling in de Haagse Bloemen- en Vruchtenbuurt, exclusief voor leden van Vrienden van Den Haag. Zie: https://vriendenvandenhaag.nl/activiteiten/haagse-voskuil-wandeling-zaterdag-13-september Het was een fijne wandeling, ondanks zo nu en dan wat regen, aanvankelijk gepland op zo’n anderhalf uur maar dat werden er zomaar twee! Er valt over Voskuil dan ook ongelooflijk veel te vertellen. We sloten de middag af met een drankje in LOFT op het Pomonaplein, waarin ooit de christelijk-gereformeerde kerk was gevestigd waarover Voskuil kort schrijft in zijn stuk ‘Den Haag’ (opgenomen in Onder andere). Al met al een zeer geslaagde middag.
*Op zondag 14 september, openingszondag van het kerkelijk jaar, mocht ik in de Remonstrantse Kerk Den Haag e.o. een korte overdenking houden over het (jaar)thema ‘wijsheid’. Ik heb mijn bijdrage getiteld: ‘Wijsheid: de vraag naar praktisch handelen’. De pdf kun je hier lezen. Zie ook verderop ‘2026: sprekend’.
*Op de geboortedag van Hannah Arendt, 14 oktober, sprak ik online bij het Hannah Arendt Instituut de naar haar genoemde jaarlijkse lezing uit, onder de titel: Liefde, vriendschap en de wereld: Hannah Arendt tot in de kern. De lezing duurt ca 35 minuten te vinden via https://hannah-arendt.institute/agenda/hannah-arendt-lezing-liefde-vriendschap-wereld/ of direct op https://www.youtube.com/watch?v=nr6nhz8wM_I
*Op zaterdag 18 oktober gaf ik bij de Filosofiegroep Rotterdam een workshop over de Filosofie van het geduld. Deze was volgeboekt. Evt nog info op https://www.filosofiegroeprotterdam.nl/
*Op maandag 27 oktober gaf ik een lezing annex workshop op de jenaplanschool Fridtjof Nansen in Rotterdam. Thema/titel: ‘De kinderen zijn onze zorg. Opvoeding in de geest van Janusz Korczak’. (Dit was een besloten bijeenkomst voor medewerkers van de FN.)
*Op de vrijdagen 10, 17 en 31 oktober een serie van drie lezingen/interactieve bijeenkomsten over Kunst en filosofie bij Hannah Arendt en tijdgenoten, voor de Volksuniversiteit Den Haag, samen met Hanke Drop. Tijd: 14-16 uur, locatie Centrale Bieb Spui Den Haag. Info en aanmelden: https://www.volksuniversiteitdenhaag.nl/persoonlijke-groei/lezingenserie-kunst-en-filosofie-bij-hannah-arendt-en-haar-tijdgenoten (NB Deze cursus was volgeboekt. Je kunt je aanmelden en komt op de wachtlijst voor een eventuele herhaling.)
*Op woensdagavond 5 november sprak ik bij het Goethe Institut in Amsterdam een lezing uit onder de titel: ‘Please remain seated.’ Reflections on Hannah Arendt’s metaphor of the ‘table of the world’. Meer informatie is hier te vinden: https://www.goethe.de/ins/nl/nl/ver.cfm?event_id=27056110 De tekst van deze lezing is hier in Nederlandse vertaling als .pdf te lezen:
Mijn Power-Point Presentatie van deze avond kun je hier als .pdf bekijken:
*Op maandagavond 10 november verzorgde ik op verzoek van CineTree in bioscoop Pathé Buitenhof in Den Haag een inleiding bij de vertoning van de film Hannah Arendt (2012) van Margerethe von Trotta. Na afloop was er gelegenheid tot het stellen van vragen. De tekst van mijn inleiding kun je hier lezen:
*Op vrijdag 15 november, 16-17.30 uur werd ik geïnterviewd door Sebastiaan Tijsterman over de betekenis van het werk van Hannah Arendt, in de Hooglandse Kamer in Leiden, ‘bij het scheiden van de markt’.
Ter gelegenheid van de bijeenkomst in de Hooglandse Kerk in Leiden op zaterdag 15 november werd ik door twee Leidse bladen geïnterviewd. Het interview met Lisa Boshuizen verscheen in de Mare van 13 november kun je hier online lezen: https://www.mareonline.nl/achtergrond/de-belangrijkste-les-van-hannah-arendt-altijd-zelf-blijven-nadenken. Van het interview met Cent van Vliet dat verscheen in het Leids Nieuwsblad, ook op 13 november, zie je hier een screenshot:
*Op 27 november nam Jan Jaap Hubeek, podcastmaker en werkzaam bij NIVOZ in Rotterdam een podcast op met Hanke Drop en mij over Hannah Arendt over onderwijs. Liefde voor de wereld. We nemen deze podcast op t.g.v. de 50e sterfdag van Arendt, 4 december as. Online op de bekende kanalen, hier op Spotify: https://open.spotify.com/episode/3DahF5acZa21mRYHhKnnTB?si=e35b074a996e4b1c
*Op zaterdag 29 november verzorgde ik op verzoek van het Humanistisch Verbond Drechtsteden een inleiding en workshop in de politieke thema’s van Hannah Arendt. Meer informatie op https://drechtsteden.humanistischverbond.nl/events/hannah-arendt/
2025: schrijvend
*Op 18 februari verscheen mijn bespreking van het boek van Ruud Klarus (2024). Denken over opvoeding en onderwijs. Een ideeëngeschiedenis van Socrates tot Biesta – online bij De Nieuwe Meso. Linkje is hier: https://dnmonline.nl/2025/02/18/denken-over-opvoeding-en-onderwijs-een-ideeengeschiedenis-van-socrates-tot-biesta/
*Op 12 juni verscheen bij Damon de bundel Hannah Arendt. Mens en maatschappij in meervoud, waaraan Hanke Drop en ik een bijdrage leveren met een hoofdstuk over de vraag hoe Arendt aankijkt tegen kunst en kunstenaars. Zie https://www.damon.nl/boeken/418-hannah-arendt
*Op 22 november werd in Rotterdam het Jaarboek van de Korczak Stichting gepresenteerd met als thema: Het recht van het kind op de dag van vandaag. Ter gelegenheid hiervan werd ik geïnterviewd door Arie de Bruin en dit interview verschijnt als hoofdstuk in het Jaarboek onder de titel: ‘Wachten vereist oefening’. in Het recht op de dag van vandaag. Een grondrecht voor ieder kind, red. Arie de Bruin, uitgave van Janusz Korczak Stichting en SWP, 2025, p.53-62.Zie https://www.korczak.nl EN https://www.swpbook.com/boeken/89/korczakiana/2763/het-recht-op-de-dag-van-vandaag
*Een bespreking van het boek van Joris Vlieghe (2023). Wijsgerige pedagogiek. Een historisch overzicht van het denken over opvoeding, is geaccordeerd bij Pedagogiek en verschijnt eind 2025. Linkje t.z.t. beschikbaar.
*In voorbereiding een bespreking van het nieuwe boek van Carolien Hermans, Naar een pedagogiek van de beweeglijkheid (2025), eveneens in Pedagogiek, 2026.
*Tevens is in voorbereiding een bespreking van het nieuwste boek van Michiel Bos, Muzisch Meesterschap (2025), eveneens voor Pedagogiek, 2026.
*Thomas Heij verzorgde een nieuwe vertaling van Nietzsches Über die Zukunft unserer Bildungs-Anstalten uit 1872: Over de toekomst van onze onderwijsinstellingen (2025). Ik ga deze bespreken voor het NIVOZ (2026).
2026: sprekend
*Op 15 januari verzorgen Hanke Drop en ik ’s avonds een bijeenkomst over Hannah Arendt en de kunsten op de Vrije Hogeschool (open bijeenkomst, zie https://vrijehogeschool.nl/agenda/dwarslopers-dialoog-hanke-drop-joop-berding)
*Op dinsdagavond 27 januari geef ik een lezing annex workshop op het John Dewey College in Den Haag, over … de betekenis van Dewey voor het onderwijs anno 2026 (besloten bijeenkomst).
*Op de vrijdagmiddagen 30 jan, 13 feb, 27 feb, 13 maart 2026 van 14.00 tot 15.30 uur verzorg ik bij de Volksuniversiteit Den Haag weer de cursus Filosofie van de vriendschap. Het is in de Zuidlarenstraat 57 (“Zuid57″/”Dakota”) Meer info en aanmelden op https://www.volksuniversiteitdenhaag.nl/persoonlijke-groei/lezingenserie-filosofie-van-de-vriendschap
*Op maandagavond 2 februari geef ik voor de Volksuniversiteit in het Zandvliet College, Bezuidenhoutseweg 40, Den Haag een lezing van 19 tot 21 uur onder de titel: Kennismaken met Hannah Arendt. Meer info vind je nu al hier: https://www.volksuniversiteitdenhaag.nl/persoonlijke-groei/lezing-kennismaken-met-hannah-arendt?v=3269
*Op de vrijdagmiddagen 27-3, 3-4, 10-4, 17-4 en 25-4 van 14 tot 16 uur verzorg ik een (vijfdelige) lezingenserie over het boek Denken van Hannah Arendt. Het is voor de Volksuniversiteit Den Haag en vindt plaats in de Zuidlarenstraat 57 (“Zuid57″/”Dakota”). Meer info en aanmelden via https://www.volksuniversiteitdenhaag.nl/persoonlijke-groei/lezingenserie-denken-met-hannah-arendt?v=3284.
*Op zondag 19 april mag ik op de kansel van de Remonstrantse Kerk in Den Haag een overdenking houden over het thema “wijsheid”. Het tekstje dat ik voor het nieuwe Jaarboek schreef, kun je hier lezen (.jpg):
*Op donderdag 28 mei 2026 mag ik een bijdrage, lezing/workshop leveren op de Jenaplan Parade in de Noordoostpolder. Het thema is (ver)stil(ling) in de klas.
2026: schrijvend
*Ik bereid als “bezorger” een heruitgave voor van het boek Scholen maken mensen (or. 1967) van een van de belangrijkste Nederlandse pedagogen: Martinus J. Langeveld (1905-1989). Deze heruitgave zal in februari 2026 verschijnen. Op dit moment, augustus-september 2025, schrijf ik aan mijn Inleiding. Deze zal bestaan uit vier paragrafen: (1) een biografische schets van Langeveld (“leven en werken”); (2) enkele kernbegrippen van zijn pedagogiek; (3) een beschouwing over het boek Scholen maken mensen en (4) een leeswijzer. T.z.t. zal er volop publiciteit zijn rondom deze uitgave, een prachtig pedagogisch boek over het kind, de leraar en de school zoals je ze vandaag de dag niet vaak meer tegenkomt.
Overige
Per 21 november 2024 ben ik benoemd tot lid van de Raad van Toezicht van Stichting NIVOZ in Rotterdam. Meer informatie op https://nivoz.nl en https://nivoz.nl/nl/gebruikersprofiel/joop-berding
Leesclubs (bijgehouden vanaf november 2021)
*Met leesclub 1, FilosofHeren, stond op het programma Discipline, toezicht en straf, van Michel Foucault, 15 november 2021, en verder in januari 2022. In maart 2022 lazen we van Wittgenstein diens Tractatus Logico-Philosophicus, in de (oude) vertaling van W.F. Hermans (tweetalige uitgave). In juni lazen we een boek van Helmuth Plessner: Grenzen van de gemeenschap. In september lazen we De menselijke conditie (aka Vita activa) van Hannah Arendt. In januari 2023 lazen we van Heidegger De vraag naar de techniek (i.c.m. van Gerard Visser: Heideggers vraag naar de techniek). In maart 2023 lazen we Onbeschikbaarheid van Hartmut Rosa. In april 2023 lazen we van Bruno Latour: Waar kunnen we landen? In juli 2023 lazen we Tijd en vrije wil van Henri Bergson. In oktober 2023 veranderden we van naam, van FilosofHeren naar FilosofYda en lazen we van Erik Meganck: Religieus atheïsme. (Post)moderne filosofen over God en godsdienst. In januari 2024 lazen we het boek van Luciano Floridi, The Ethics of Artificial Intelligence. In maart 2024 lazen we van André Nusselder: Meer dan de mens. Filosofie van het verlangen, in het bijzijn van de auteur. In april 2024 lazen we delen (essays) uit Het glanzend zwart van mosselen van Oek de Jong. In juni 2024 lazen we Sport en het goede leven van Marc van den Bossche. Op 19 augustus 2024 lazen we eens iets geheel anders: Het proces van Franz Kafka. Weer naar de filosofie: in oktober lazen we Between Past and Future (Tussen verleden en toekomst) van Hannah Arendt. Op 13 januari 2025 lazen we een aflevering van Tijdschrift-Filosofie, over ‘Levenskunst’. Op 24 maart lazen we van Maarten van Doorn het boek Waarom we beter denken dan we denken. Weer naar echte filosofie op 12 mei, toen lazen we De Staat van good-old Plato. Dat smaakte naar meer en op 30 juni lazen we de Theaetetus, eveneens een dialoog van Plato/Socrates. Op 1 september lazen we van Lieke Marsman Op een andere planeet kunnen ze me redden, in combinatie met De dood van Ivan Iljitsj van Ljev Tolstoi. Op 8 oktober lazen we van Plato diens Apologie van Socrates i.c.m. een verhaal van Maarten Biesheuvel, ‘De verpletterende werkelijkheid’ (uit de gelijknamige bundel). Op 1 december lazen we behoorlijk stevige kost met Politiek Traktaat van Spinoza (inleiding en vertaling Maarten van Buuren). OP 26 januari 2026 lezen we Democratie en totalitarisme van Claude Lefort.
*Met leesclub 2, De Leerschool Leidschendam, lazen we, al in 2015, De Staat van Plato. Een bespreking hiervan verscheen in het vakblad Van12tot18.
Op 17 november 2021 lazen we Het is aan ons, van Merlijn Twaalfhoven. In april 2022: De verweesde school van J.D. Imelman en J. de Mönnink. In juni lazen we De thuiszittersklas van Martin Schravesande, in gezelschap van de auteur. In november lazen we van schrijver dezes Rondom Cornelis Verhoeven (in gezelschap van de auteur…). In maart 2023 lazen we Wereldgericht onderwijs van Gert Biesta. In juni 2023 lazen we van Jeroen Lutters: De ideale leraar. Op zoek met Montaigne. Eind september lazen we van Milio van de Kamp: Misschien moet je iets lager mikken. In maart 2024 lazen we An Ethic of Excellence van Ron Berger. In september 2024 lazen we Onderwijs maakt het verschil van Louise Elffers. Op 28 januari 2025 lazen we Tractaat over het spieken van Cornelis Verhoeven. Op 26 mei lazen we van Beate Letschert: Het kind dat niet gezien wordt. Op 22 september lazen we Revolutie in de schoolgang van Joris Verheijen en dat was tevens de laatste reguliere bijeenkomst van deze leesclub waar ik meer dan tien jaar aan deelnam. In maart 2026 ben ik er weer een keer bij, dan lezen we de door mij bezorgde heruitgave van Scholen maken mensen van M.J. Langeveld.
*Aan leesclub 3, de Tuin van Epicurus in de Dordrechtse Biesbosch, onder (bege)leiding van Iko Doeland neem ik onregelmatig, maar wel met veel plezier deel. In 2024 aan een sessie rondom Arendts Vita activa i.c.m. Biophilia van Edward O. Wilson. Op 14 maart 2025 ging het over Het kristalpaleis van de Duitse filosoof Peter Sloterdijk. Op 16 januari 2026 gaat het over Het begrip verantwoordelijkheid van Hans Jonas.
Welkom! 