Deze pagina is gewijd aan mijn boek “Ik ben ook een mens.” Opvoeding en onderwijs volgens Korczak, Dewey en Arendt. De eerste druk van dit boek verscheen in februari 2016. In 2019 verscheen de licht herziene derde druk. Uitgeverij Phronese. ISBN 1e druk: 978-94-90120-13-9 – ISBN 2e en 3e druk: 978-94-90120-30-6
‘De definitieve bevestiging van de heropleving van de onderwijspedagogiek in Nederland’ Simon Verwer, docent VO, onderzoeker en vertaler.
Presentatie van het boek op 4 februari 2016
De officiële presentatie i.c.m. een symposium was op 4 februari 2016, op vakcollege De Hef in Rotterdam. Het “eerste exemplaar” werd officieel aangeboden aan Tanja Jadnanansing, (op dat moment) lid van de Tweede kamer met onderwijs in haar portefeuille en ook lerares in het vmbo.
Een lovende recensie van Simon Verwer verscheen op NIVOZ Forum: hier te lezen!
Meer informatie en bestellen via de website van Uitgeverij Phronese of via bol.com.
De inhoud van het boek
De vraag naar het mens-zijn van het kind houdt filosofen, pedagogen en opvoeders al eeuwen bezig. Is een kind al een mens of moet het er nog een worden?
En wat betekent het antwoord op deze vraag voor wat we in de opvoeding en in het onderwijs aan het doen zijn?
In dit boek breng ik de prikkelende gedachten van drie denkers, deels ook zelf actief als opvoeder en leraar, voor het voetlicht.
Janusz Korczak is beroemd geworden door zijn werk in het weeshuis in Warschau. Voor hem is het kind al een mens en we moeten het in al zijn eigenheid aanvaarden en respecteren. Korczaks experiment met zelfbestuur door kinderen is een nog altijd intrigerend voorbeeld van het serieus nemen van kinderen en een bron van inspiratie voor de participatie van kinderen en jongeren.
De Amerikaanse filosoof John Dewey werkte in Chicago in zijn experimentele lagere school aan nieuwe werkvormen en leerinhouden. Voor hem is het kind een actief wezen, steeds op zoek naar nieuwe ervaringen. In een voortdurende interactie met de omgeving nemen zijn kennis en handelingsmogelijkheden steeds toe. Ook voor Dewey is de participatie van kinderen, als toekomstige burgers, een centraal punt.
Voor Hannah Arendt, ten slotte, gaat het in de opvoeding en in het onderwijs om het inleiden van kinderen in de wereld. Zij maakt, anders dan de eerdergenoemde denkers, een scherp onderscheid tussen politiek en opvoeding. Arendt plaatst kritische vraagtekens bij het overvragen van het onderwijs dat zij vooral als een tussenruimte en –tijd beschouwt.
De opvattingen van Korczak, Dewey en Arendt worden in drie delen, vooraf gegaan door een uitvoerige Inleiding, beschreven en becommentarieerd. Elk deel bevat een biografie en een introductie in kernbegrippen, een of twee theoretisch georiënteerde artikelen en een afsluitend artikel over een praktijkonderwerp. Het boek wordt afgerond met een Epiloog waarin ik verschillende lijnen bij elkaar breng.
Studievragen
Om het gebruik voor het (beroeps)onderwijs te verhogen heb ik een aantal studievragen voor het boek ontwikkeld. Per deel een aantal denk- en discussievragen, voor reflectie, debat en meningsvorming. Deze vragen kun je vinden in onderstaande pdf.
Volgens de website Vernieuwenderwijs.nl is “Ik ben ook een mens” één van de vier boeken die je in de meivakantie 2020 moet lezen! Leuk hoor! Zie Vernieuwenderwijs.
Recensies en besprekingen
Het boek kreeg mooie recensies. Onderstaand een aantal daarvan.
– Onderwijsfilosofie.nl, 15 februari 2016; zie Onderwijsfilosofie.nl
– Management Kinderopvang, maart 2016, ‘Signalement’, op https://link.springer.com/article/10.1007/s41190-016-0029-9
– Stichting Beroepseer, april 2016; zie website Beroepseer
– Onderwijs van morgen, aankondiging van boek+symposium: Onderwijs van morgen
– De wereld van het jonge kind/HJK, juni 2016
– Naar school (blad van Vos/Abb, besturen), korte bespreking; juni 2016; zie http://www.vosabb.nl/wp-content/uploads/2016/06/Naar-School-4-2016.pdf, p. 34;
– NBD Biblion (openbare bibliotheken), recensie 11 mei 2016; zie
Activiteiten rondom het boek
*Van de vele activiteiten rond het boek vermeld ik hier graag de (online) bijeenkomst van de leesclub van Hogeschool VIAA op 21 april 2021.
*Leuk nieuws: op dinsdagavond 12 oktober 2021 voerden een docent en een student van Hogeschool De Kempel in Helmond de eenakter op die ik in het boek heb opgenomen! Hierin peinzen zowel Korczak als de pupil Henryk van weeshuis Dom Sierot dat 7 oktober 1912 openging, over wat hen in hun nieuwe leven te wachten zal staan. Ik gaf zelf de wereldpremière op 6 oktober 2012 op de Korczak donateursdag en nu is er dus een ‘reprise’! Hopelijk komt er een opname online.
*Delen van het boek worden gelezen door studenten van de masteropleiding Pedagogiek aan de Hogeschool Rotterdam. In september 2021 en september 2022 gaf ik hier gastcolleges aan de eerstejaarsstudenten.
*Op 15 december 2022 postte Ingrid van Arendonk van “De Tweede Verdieping” dit mooie bericht “fotomoment van de dag” op LinkedIn –>
Welkom! 
